"Vrees kunstmatige intelligentie niet"

Mensen moeten niet bang zijn voor kunstmatige intelligentie. Robots zullen de wereld niet overnemen en gaan de gezondheidszorg, veiligheid en bijvoorbeeld stadsplanning juist helpen.

Dat vertelt John Cohn, een zogeheten 'Fellow' bij IBM, in een gesprek. Een Fellow is een speciale positie binnen het bedrijf die slechts maximaal 9 mensen tegelijk bekleden.

Cohn heeft onder meer ruim 50 patenten op zijn naam staan en werkt veel aan cognitieve computers en kunstmatige intelligentie. Bang dat de wereld wordt overgenomen door robots zoals in de film Terminator gebeurt met het systeem Skynet is hij niet.

"Hollywoord heeft onze verwachting van technologie vormgegeven, maar de realiteit ligt daar altijd heel ver vanaf", aldus Cohn. "Machines ontwikkelen die doen wat wij doen is niet het doel. We zullen over 20 jaar beschikken over computers met de connectiviteit van het menselijk brein. Computers zullen krachtiger en slimmer zijn dan wij."

Cognitieve systemen leren van zichzelf, situaties uit het verleden en fouten. Ze leggen zelf verbanden en kunnen daardoor antwoorden geven op natuurlijke vragen of problemen. Het gaat niet om bijvoorbeeld systemen als spraakassistent Siri van Apple die vertelt waar de dichtstbijzijnde restaurants zijn. Het gaat volgens Cohn veel verder.

Maar de IBM-werknemer denkt niet dat die intelligentie gebruikt zal worden om menselijke robots te maken. "We hebben al mensen. Het gaat om het grotere geheel, niet de kleine dagelijkse taken. Het zal de wereld veranderen, niet overnemen", meent Cohn. Hij spreekt daarbij over toepassingen in de gezondheidszorg, verkeersplanning en veiligheid.

Gezondheidszorg

"De gezondheidszorg is heel gefragmenteerd. Er zijn veel verschillende specialisten die verstand hebben van specifieke dingen, maar een persoon of zelfs een heel gezin overzien is technisch erg moeilijk. Voor een machine is het eenvoudig om met alle scenario's rekening te houden en ervaringen uit het verleden te raadplegen en van situaties te leren", aldus Cohn.

Hij stelt wel dat er altijd tussenkomst van een dokter nodig is. De computer neemt niet de besluiten maar geeft advies. Hoewel machines bepaalde processen kunnen overnemen is het volgens Cohn aan de mens om de afweging te maken waarover het controle houdt. "De dokter kan vertellen of de diagnose goed of fout is en ook daar leert de computer met kunstmatige intelligentie van."

Bovendien kunnen cognitieve systemen veel nauwkeuriger kleine veranderingen en afwijkingen waarnemen en herkennen. "Een radioloog moet duizenden scans bekijken. Is dit kanker? Wat is de geschiedenis van deze persoon? Welke medicijnen spelen een rol? Computers kunnen scans veel beter en sneller bekijken en raadplegen alle beschikbare informatie."

Verkeersplanning

"Er zijn scenario's in steden waarbij het verkeer op een ongebruikelijke plek op heel specifieke momenten vastloopt. Bijvoorbeeld vanwege het weer of een ongeluk. Je vraagt je af: waarom daar? Op basis van hypotheses kan je met kunstmatige intelligentie ondanks een gebrek aan eerdere ervaringen op dat punt toch uitzoeken wat de oorzaak kan zijn", meent Cohn.

Volgens hem kunnen dat heel specifieke locaties of situaties zijn waar mensen doorgaans niet direct zicht op hebben.

"Verkeersplanning wordt nu vaak gebaseerd op aannames. 'Het is hier druk en als we deze weg bouwen nemen mensen die route.' Dat kan geautomatiseerd veel beter. Denk ook aan het maken van betere dienstregelingen voor treinen of vliegtuigen. Daar komt nu nog erg veel menselijke intelligentie bij kijken en er wordt niet altijd voldoende geleerd van fouten."

Veiligheid

Kunstmatige intelligentie of cognitieve computers kunnen volgens Cohn ook helpen bij het beschermen van de veiligheid, bijvoorbeeld op vliegvelden.

"Je kunt niet constant iedereen controleren en bijhouden wie contact heeft gehad met wie. Systemen kunnen daarbij helpen, maar vooral herkenning is hierbij belangrijk", meent Cohn. Hij doelt dan onder meer op gezichtsherkenning dat nu al in een bepaalde mate bestaat. Volgens de IBM Fellow zullen computers in de toekomst ook bedoelingen en gevoelens herkennen.

"Camera's op een vliegveld kunnen dan herkennen of mensen op hun gemak zijn. Ze herkennen gezichtsuitdrukkingen, kijken naar wenkbrauwbewegingen en volgen de bewegingen van een persoon zelf. Beveiligers zijn afstandelijk en direct om mensen een reactie uit te lokken. Machines kunnen altijd elke situatie meten."

De systemen zouden dan kunnen waarschuwen bij verdacht gedrag waarna wederom menselijke tussenkomst vereist is om over te gaan tot actie.

Watson

IBM heeft onder meer supercomputer Watson ontwikkeld waarbij kunstmatige intelligentie centraal staat. Watson kan in spreektaal gestelde vragen interpreteren. Voor het antwoord gebruikt hij encyclopedieën, boeken, tijdschriften, artikelen en websites. De computer wist in het bekend tv-spel Jeopardy twee van de beste deelnemers ooit te verslaan.